Ćwiczenia

Od początku nauki flecista powinien dbać o zachowanie postawy prostej i niewymuszonej, gdyż to nie tylko ułatwia grę, ale jest również niezbędnym warunkiem zachowania estetycznego wyglądu... Te i wiele innych uwag na temat gry na flecie znajduje się w powyższej publikacji.

Gitara należy do najstarszych instrumentów muzycznych, jej dzieje bowiem sięgają czasów starożytnych. Szkoła niniejsza jest jedną z prób przyjścia z pomocą wszystkim zwolennikom tego naprawdę pięknego instrumentu. Obejmuje ona zakres zaledwie kilku najczęściej używanych, a zarazem najłatwiejszych tonacji i opiera się przede wszystkim na materiale okresu klasycznego.

Szkoła powstała z notatek zapisanych w zeszytach lekcyjnych początkujących uczniów, wyrosła zatem z praktyki. Aby uniknąć nadmiaru żmudnych ćwiczeń, odstraszających od początkowej nauki, staraliśmy się jak najwcześniej wprowadzić pieśń ludową jako materiał ćwiczeniowy.

Akordeon służył do niedawna wyłącznie jako instrument do wykonywania muzyki ludowej i tanecznej, mimo iż przy właściwym opanowaniu techniki palcowej i artykulacji miechowej oraz należytym władaniu regestrami może spełniać rolę instrumentu solowego oraz wchodzić w skład zespołów orkiestrowych i rozrywkowych. W istocie w ostatnich latach akordeon zyskuje coraz większą popularność.

Od autora: "Brak polskiego podręcznika do nauki gry na akordeonie guzikowym nie sprzyjał rozpowszechnianiu się tego instrumentu i ujemnie wpłynął na poziom nauczania gry. Wśród uczniów spotyka się dzisiaj niewielu chętnych do nauki gry na akordeonie guzikowym, większość wybiera akordeon klawiszowy, nie doceniając olbrzymich możliwości technicznych i artystycznych, jakie daje instrument guzikowy. W wielu krajach zachodnich oraz krajach skandynawskich, akordeon guzikowy jest bardzo popularnym instrumentem. Na światowych konkursach akordeonowych duży procent wykonawców gra na guzikowych akordeonach. Podręcznik niniejszy, opracowany w sposób łatwy i przystępny dla samouków, w zasadzie jest przystosowany do użytku szkół i ognisk muzycznych. Zawiera szereg etiud i utworów oryginalnych na akordeon, a także transkrypcje najbardziej wartościowych pozycji z literatury muzycznej, głównie fortepianowej. Gamy i pasaże umieszczone są na końcu podręcznika; grać je należy systematycznie przed ćwiczeniami w odpowiednich tonacjach. <...>. Ucząc sie z niniejszego podręcznika, należy korzystać ze zbiorów etiud na akordeon i z oryginalnej literatury akordeonowej. Kolegom Jackowi Rudzkiemu i Tadeuszowi Kozłowskiemu dziękuję za pomoc w opalcowaniu utworów"

Materiały pomocnicze do kształcenia słuchu są zbiorem ćwiczeń, przeznaczonych do wykonania głosem z równoczesnym towarzyszeniem instrumentu klawiszowego, realizującego partię pozostałych linii melodycznych w wypadku ćwiczeń wielogłosowych.

Szkoła na fortepian Anny Marii Klechniowskiej jest zamieszczona w programie nauczania zatwierdzonym do użytku szkół muzycznych I stopnia. Jest to jedna z najstarszych szkół na fortepian, na której wykształciło się już wiele pokoleń obecnych muzyków. Od autorki: "Celem niniejszej Szkoły jest przyspieszenie nauki gry na fortepianie przez jej uproszczenie oraz zaznajomienie ucznia z podstawowymi wiadomościami z zakresu teorii muzyki. Ponieważ nauka o kluczach muzycznych jest dla dziecka na ogół nieco za trudna, uczę jednocześnie czytania nut basowych oraz wiolinowych bez kluczy i zaznajamiam ucznia z kluczami dopiero wtedy, gdy sam się przekona o konieczności ich wprowadzenia. Tym sposobem umożliwiam uczniowi grę równocześnie w wiolinie i basie, poczynając od pierwszych ćwiczeń, których przez to nie utrudniam, a oszczędzam uczniowi przykrości i straty czasu, nieuniknionych wówczas, gdy uczący się gra początkowo tylko w kluczu wiolinowym, a potem dopiero w kluczu basowym. Od pierwszych lekcji przyzwyczajam również ucznia do gry na czarnych klawiszach i staram się rozwijać technikę palcową obu jego rąk równocześnie. Ćwiczenia ugrupowałem w takim porządku, aby uczeń mógł korzystać z niniejszej Szkoły bez potrzeby uzupełniania jakichś problemów przy pomocy dodatkowych ćwiczeń."

Niniejszy zbiór materiałów do kształcenia słuchu nie jest podręcznikiem. Podporządkowany jest jednak pewnym założeniom metodycznym. Zbiór przeznaczony jest w zasadzie dla wyższych szkół muzycznych, ale może też służyć nauczycielom i uczniom szkół muzycznych II stopnia.

Spis treści:

Spis treści:

Spis treści:

Spis treści:

Wiele osób tylko dlatego nie decyduje się na pobieranie nauki gry na trąbce i innych dętych instrumentach, że obawia się nadwyrężenia płuc lub serca. Oczywiście gra na instrumentach dętych obarcza dodatkową pracą płuca i serce, ale nie w tym stopniu, aby mogła zaszkodzić zdrowiu... W możliwie prostej i zwięzłej formie autor podaje nie tylko zasady gry na instrumencie, ale i wprowadza ucznia w zagadnienia zapisu i wykonawstwa muzyki różnych stylów, łącznie z muzyką współczesną. Dodatkowo do publikacji dołączone są akompaniamenty do niektórych utworów.

Doświadczenie pedagogiczne poucza, że trudne jest podanie jakiegoś ogólnego wskazania, jak należy korzystać z podręcznika, aby stał się on właściwą pomocą w kształcaniu poszczególnych uczniów. Wśród uczących się spotykamy różne indywidualności, wykazujące odmienne cechy i predyspozycje. Jedni posiadają większe możliwości techniczne jeszcze inni dźwiękowe. Dlatego też w tej części szkoły zgrupowany został materiał ćwiczeniowy dostosowany do potrzeb i zdolnści danego ucznia.

Nie jest to typowy zbiór etiud, gdyż każdą z nich poprzedzają ćwiczenia wstępne i krótkie notki, będące wyjaśnieniami znaków muzycznych występujących w danej etiudzie, jak i będące wytycznymi co do jej wykonania. Podręcznik zatwierdzony pismem Ministerstwa Kultury i Sztuki z dn. 30 XII 1955 roku, jako pomoc naukowa dozwolona dla uczniów szkół muzycznych II stopnia.

Ćwiczenia na róg F na dźwiękach naturalnych, Stefana A. Kierka zostały zalecone do użytku w szkołach muzycznych II stopnia pismem Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego z dnia 6 IV 1956. Utwory zaleca się grać także w innych tonacjach.

Szkoła gry na gitarze zawiera wskazówki metodyczne, ćwiczenia i proste utwory pomogą w opanowaniu i doskonaleniu sztuki tremolowej. Tremolo gitary klasycznej polega na szybkim powtarzaniu jednego lub dwóch dźwięków na przemian trzema środkowymi palcami. Dobór ćwiczeń, etiud czy utworów w sposób przystępny opisuje te technikę gry.

Solfeż dla klasy I zawiera następujące rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia melodyczne jednogłosowe;
- ćwiczenia melodyczno - rytmiczne dwugłosowe;
- ćwiczenia rytmiczne jednogłosowe.
Ćwiczenia melodyczne dla klasy I są w tonacji C-dur. Oprócz typowych ćwiczeń znajdują się tu także piosenki i fragmenty utworów znanych kompozytorów. Podstawą jest najprostszy przebieg linii melodycznej oparty na ruchu sekundowym i dźwiękach trójdźwięku tonicznego. Ćwiczenia te powinny być śpiewane solmizacją i literowo, a piosenki także ze słowami. Przy śpiewaniu ćwiczeń zawsze należy stosować taktowanie.
Ćwiczenia melodyczno - rytmiczne przeznaczone są do realizacji przez dwóch uczniów lub przez dwie grupy uczniów. Znajdujący się tu drugi głos można wykonywać wystukiwaniem rytmu, za pomocą klaskania lub z użyciem instrumentów perkusyjnych.
Ćwiczenia rytmiczne uczniowie wykonują za pomocą klaskania, wystukiwania rytmu lub na instrumentach perkusyjnych. W ćwiczeniach tych należy zawsze głośno liczyć miary taktu. Pełnym przygotowaniem do wykonywania ćwiczeń rytmicznych jest zapisanie w danym ćwiczeniu miar taktu (według wzoru podanego w pierwszym takcie). Jako ćwiczenia rytmiczne można także wykorzystać ćwiczenia melodyczne (za pomocą sylaby "ta" lub wystukując występujące w ćwiczeniu wartości rytmiczne).
Wszystkie ćwiczenia zamieszczone w podręczniku zachowują ściśle zasadę stopniowania trudności, a jednocześnie wprowadzają dużą różnorodność w podanym materiale ćwiczeniowym.

Solfeż dla klasy II szkoły muzycznej I stopnia zawiera następujące rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia melodyczne jednogłosowe;
- ćwiczenia melodyczno - rytmiczne dwugłosowe;
- ćwiczenia rytmiczne jednogłosowe.
Program obejmuje: Gamę G-dur, tonację G-dur, ćwierćnutę z kropką, pauzę ósemkową, grupy szesnastkowe: ósemka - dwie szesnastki, dwie szesnastki - ósemka, artykulacje: staccato, legato, gamę F-dur, tonację F-dur, grupy szesnastkowe: szesnastka - ósemka - szesnastka, ósemka z kropką - szesnastka, szesnastka - ósemka z kropką, gamę D-dur, tonację D-dur, triolę ósemkową, pauzę całonutową, pauzę szesnastkową, gamę c-moll harm., triadę harm. do gamy C-dur, ćwiczenia interwałowe: sekundy, tercje, kwarty, kwinty, oktawy.

Solfeż przeznaczony jest dla uczniów od I do VI klasy szkoły muzycznej I stopnia. w podręczniku dla klasy III zawarte są następujące rodzaje ćwiczeń:
-ćwiczenia melodyczne jednogłosowe;
-ćwiczenia melodyczne w dwugłosie;
-ćwiczenia melodyczno-rytmiczne w dwugłosie;
-ćwiczenia rytmiczne jednogłosowe i dwugłosowe.
Ćwiczenia melodyczne dla klasy III są w tonacjach: C-dur, G-dur, F-dur, D-dur oraz a-moll, e-moll, d-moll harmonicznych. Znajduje się tu także gama c-moll harmoniczna i triada harmoniczna do tej gamy.

Materiał zawarty w tej szkole, przez odpowiednie uszeregowanie problemowe, pozwoli na przyswojenie uczniowi pierwszych zasad gry, a jednocześnie sprawi mu jak najwięcej przyjemności i zadowolenia. II część Szkoły zawiera taki dobór i układ materiału ćwiczeniowego, który pozwoli na dalszy rozwój techniki i wiedzy muzycznej ucznia. Uwzględnia również muzykę współczesną, ponieważ obecnie konieczne jest kształcenie klarnecistów bardziej wszechstronnie, z uwzględnieniem zmian jakie dokonuja się w muzyce.

Część II podręcznika "Czytanie nut głosem"- przeznaczona jest dla uczniów klas III-IV szkół muzycznych II stopnia, została opracowana w oparciu o założenia metodyczne wykorzystane i przedstawione szczegółowo w części I.

Dobór materiału uwzględnia wytyczne dwóch programów kształcenia słuchu: jako przedmiotu autonomicznego oraz zintegrowanego z zasadami muzyki
i harmonią. Czytanie nut głosem I jest przeznaczone dla klas I II (VII VIII), część II dla klas III IV (IX X), część III zaś dla klas V VI (XI XII).

W solfeżu do klasy IV zawarte są następujące rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia melodyczne jednogłosowe;
- ćwiczenia melodyczne w dwugłosie;
- dwugłosowe ćwiczenia melodyczne;
ćwiczenia rytmiczne jednogłosowe i dwugłosowe;
Ćwiczenia melodyczne dla klasy IV są w tonacjach: C-dur, G-dur, F-dur, D-dur, B-dur, a-moll oraz c-moll w odmianach.

W solfeżu do klasy V zawarte są następujące rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia melodyczne jednogłosowe;
- ćwiczenia rytmiczne jednogłosowe i dwugłosowe;
- ćwiczenia melodyczne w dwugłosie;
- dwugłosowe ćwiczenia melodyczne;
- trzygłosowe konstrukcje harmoniczne;
Ćwiczenia melodyczne dla klasy V są w tonacjach do trzech znaków krzyżykowych i bemolowych, durowych i molowych ( w odmianach ).

W solfeżu do klasy VI zawarte są następujące rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia melodyczne jednogłosowe;
- ćwiczenia rytmiczne jednogłosowe i dwugłosowe;
- dwugłosowe ćwiczenia melodyczne;
- trzygłosowe konstrukcje harmoniczne ( kadencje )
Ćwiczenia melodyczne dla klasy VI są w tonacjach durowych i molowych ( w odmianach ) do czterech znaków przykluczowych. Materiał ćwiczeniowy oparty został w całości na melodiach, piosenkach, kanonach trzy i czterogłosowych oraz fragmentach utworów znanych kompozytorów ze wszystkich epok.

Szkoła pomyślana została jako podręcznik do nauczania początkowego dla dzieci w różnym wieku. Można ją wykorzystywać zarówno w nauczaniu szkolnym, jak i przedszkolnym. Materiał uzupełniają gamy, krótkie ćwiczenia, etiudy oraz opatrzone tytułami drobne utworki. Całość została podzielona na dwie części. W pierwszej części uczeń zapoznaje się z podstawowymi elementami techniki skrzypcowej. Część druga obejmuje zmiany pozycji, jeden z najbardziej "skrzypcowych" rodzajów artykulacji - staccato, bardziej skomplikowane układy rytmiczne - rytm sicilianowy, triole, synkopy, oraz ozdobniki. Fotografie i rysunki mogą stanowić istotną pomoc dla ucznia podczas jego pracy domowej. Nowością tego podręcznika jest wyraźne wyartykułowanie poszczególnych problemów - zadań oraz ich powiązanie w jedną konsekwentną całość.

Nowoczesny solfeż dla dzieci i młodzieży, zawierający wiele przykładów z polskiej i światowej literatury muzycznej. Prof. Maria Wacholc jest wykładowcą warszawskiej Akademii Muzycznej, autorka licznych podręczników i śpiewników, jest wybitnym specjalistą w dziedzinie kształcenia słuchu i nauki harmonii. Książka zalecana przez Ministra Kultury i Sztuki do użytku szkolnego i wpisana do zestawu książek pomocniczych do nauki kształcenia słuchu na poziomie szkoły muzycznej pierwszego stopnia.