Zmienność

Spis treści:

Jonathan Dove (ur. 1959) to brytyjski kompozytor operowy i chóralny. Jest on autorem wielu utworów wykorzystywanych w teatrze, filmie, komponuje również muzykę kameralną i orkiestrową. "Five Am'rous Sighs" to skomponowane przez Dove pieśni na głos wokalny (sopran) i fortepian, napisane do słów XVIII-wiecznych poetów - Lady Mary Wortley Montagu i Matthewa Priora. Każda z tych pieśni odznacza się innym nastrojem. Charakterystyczne jest ścisłe podążanie melodii za tekstem słownym. Pieśni cechuje ponadto rozszerzona harmonika dur-moll oraz zmienność rytmo-metryczna.

Lester Trimble (1923 - 1986) to amerykański współczesny kompozytor i krytyk muzyczny. Jest autorem m. in. muzyki orkiestrowej, kameralnej i jednej opery. Kompozycja "Duo" Trimble'a na altówkę i fortepian posiada dwie części: cz. I - "Prelude" w tempie Adagio, cz. II - Allegro. Obie utrzymane są w nowoczesnej harmonice i cechują się zmiennością metrum. W partii altówki kompozytor wykorzystał różne sposoby gry (m. in. dwu, trój i czterodźwięki, tryle, tremolo, czy szybkie staccato).

Humoreska na fortepian powstała około roku 1943, podczas pobytu Michała Spisaka we Francji, w miejscowości Voiron. W utworze dominuje element popisowy, widoczny zarówno w warstwie technicznej, jak i w migotliwej muzycznej narracji. Przebiegi gamowe, wirtuozowskie pasaże, przeplatane są fragmentami akordowymi, a odczucie nieustannej zmienności potęguje rytmiczna ruchliwość oraz szeroki wachlarz zastosowanych środków dynamicznych i artykulacyjnych. Kompozytor zasadę kontrastu zrealizował również w warstwie formalnej - wprowadzając w środku utworu krótką, uspakajającą część w tempie andante. Zygmunt Mycielski - polski publicysta i kompozytor - dostrzegł w Humoresce nawiązania do twórczości Prokofiewa i Strawińskiego, a jednocześnie określił ją jako utwór tchnący świeżością inwencji kompozytorskiej. Niestety nie zachowały się informacje na temat prawykonania Humoreski - ubolewał nad tym sam kompozytor w jednym z listów do przyjaciela Stefana Jarocińskiego (z marca 1949 roku). Wiadomo jedynie, że wśród jej pierwszych wykonawców byli we Francji - Geneviéve Joy, a w Polsce (w latach 1947-48) - Zbigniew Drzewiecki i Janina Wysocka-Ochlewska.

Trio stroikowe - Marek Mleczko - obój, Roman Widaszek - klarnet, Paweł Solecki - fagot.
Trio stroikowe na obój, klarnet i fagot składa się z czterech krótkich części o łącznym czasie trwania około 7 minut.Głównym elementem formotwórczym jest zmienność metrum. Cecha ta nadaje muzyce energicznego charakteru, który dodatkowo podkreślony jest zaskakującymi pauzami generalnymi. Utwór skomponowany został z ograniczonego materiału dźwiękowego, dzięki czemu jest łatwy w odbiorze i jednocześnie efektowny.

„Romance sans paroles et Rondo élégant” - dwuczęściowa kompozycja op. 9 powstała w 1852 r. w czasie wielkiego rosyjskiego tournée siedemnastoletniego skrzypka i była hołdem młodego kompozytora wobec uwielbiającej go publiczności rosyjskiej. Romance - melodią i nastrojem przypominająca rosyjską dumkę, poprzedza rozbudowane, efektowne Rondo o charakterze popisowym. Zastosował w nim kompozytor znane z innych utworów efekty wirtuozowskie: szybkie staccata, błyskotliwe pasaże, pizzicata lewą ręką równocześnie z grą smyczkiem, oktawy, polifonizujące dwudźwięki. Podobnie jak w Karnawale rosyjskim op. 11, tak i tutaj wykorzystuje Wieniawski kontrasty dynamiczne, stosuje zmiany temp oraz tonacji, eksponuje zmienność nastrojów. Całość utrzymana jest w typowym dla epoki stylu popisowo-salonowym. W opracowaniu niniejszym oparłem się na najbardziej, moim zdaniem wiarygodnych wydaniach Kistnera oraz Universal Edition. Jeśli chodzi o aplikaturę i smyczkowania uwzględniłem wymogi współczesne, zachowując szacunek dla oryginalnych rozwiązań kompozytorskich. W kilku miejscach uzupełniłem artykulację, dodałem oznaczenia interpunkcyjne. Dynamika, prócz drobnych retuszów pozostaje niezmieniona. Z uwagi na walory instrumentalne publikowane utwory stanowią znakomite przygotowanie do trudniejszych kompozycji Henryka Wieniawskiego oraz innych kompozytorów. Myślę, że odpowiednio zdolni i ambitni uczniowie, a także koncertujący skrzypkowie chętnie sięgać będą po nie, a dydaktyczny i koncertowy repertuar skrzypcowy wzbogaci się o bez wątpienia wartościową pozycję. [Antoni Cofalik]