Utwór bez tekstu

"Sonaty" (obok ballad, scherz i "Fantazji f-moll") tworzą grupę utworów okresu syntezy, mistrzowskich warsztatowo i najbardziej intensywnych w wyrazie. Tom X WN zawiera 2 "Sonaty" Chopina. W zapisie nutowym znajdują się warianty. Warianty opatrzone określeniem "ossia" zostały oznaczone w ten sposób przez samego Chopina lub wpisane jego ręką do egzemplarzy uczniów; warianty bez tego określenia wynikają z rozbieżności tekstu w przekazach autentycznych lub z niemożności jednoznacznego odczytania tekstu.

Sonata b-moll op. 35 jest utworem wręcz porywającym, poruszającym do głębi. Powstała jednak nie od razu, gdyż początkowo zaistniał Marsz żałobny. Pozostałe części Sonaty powstały w Nohant. Posiada ona wydźwięk i wymowę tragiczną i katastroficzną.

Sonata h-moll op. 58 została skomponowana również w Nohant, w roku 1844. Różni się ona od poprzedniej odrębnością ekspresji i charakteru. Narracja dramatyczna zawarta jest w czterech etapach: pierwsza część bliska jest balladzie; część druga to scherzo; część trzecia - nokturn. Charakter znacznie różni się od poprzedniej sonaty.

"Mazurki" komponował Chopin nieprzerwanie od 1825 - 1849 r. Punktem wyjścia był gatunek na wpół użytkowy. Stopniowo stawał się formą liryki refleksyjnej - wypowiedzi najbardziej osobistej. "Mazurki" Chopina nastręczają szereg specyficznych problemów wykonawczych. Wynikają one z przyczyn takich, jak różnorodność poszczególnych mazurków, ujmowanie ich przez Chopina w grupy opusowe, inspiracja formami tanecznymi polskiej muzyki ludowej. Tom IV WN zawiera 43 "Mazurki". W zapisie nutowym znajdują się warianty. Warianty opatrzone określeniem "ossia" zostały oznaczone w ten sposób przez samego Chopina lub wpisane jego ręką do egzemplarzy uczniów; warianty bez tego określenia wynikają z rozbieżności tekstu w przekazach autentycznych lub z niemożności jednoznacznego odczytania tekstu.