Sonata-monologue (Violin)
Chaczaturian Aram

Chaczaturian Aram (1903-1978), kompozytor, dyrygent i pedagog ormiański. Jego muzyka była prosta, oryginalna, oparta na folklorze, znakomicie odpowiadała postulatom realizmu socjalistycznego. Otrzymał wiele odznaczeń i nagród w ZSRR i za granicą, m.in.: 5 nagród państwowych ZSRR (1941, 1943, 1946, 1950, 1971). Jednak mimo mecenatu jaki sprawował nad Chaczaturianem system ZSRR, stał się on jego ofiarą. Jego twórczość, tak dynamicznie rozwijająca się w latach trzydziestych i czterdziestych, została zahamowana po wydarzeniach z 1948 roku. Zwołano wówczas naradę moskiewską kompozytorów, której głównym celem miało być napiętnowanie kompozytorów uznanych za formalistów (miedzy innymi Chaczaturian). Pretekstem do zmasowanego ataku na kompozytorów stała się opera Wano Muradelego. Na polecenie odgórne sporządzono "czarną listę". Chaczaturian po tych doświadczeniach nigdy na dobre nie wyszedł z kryzysu. Komponował niewiele, głównie pieśni popularne, zestawiał suity z dawnych utworów, pisał nowe wersje istniejących już kompozycji (stąd często jest nazywany neoklasykiem). Pierwszym (po załamaniu) bardziej znaczącym dziełem był ukończony w 1956 roku balet Spartakus, jednak nie tak dobry jak wcześniejszy Gajane. Triada Koncertów-Rapsodii z lat sześćdziesiątych na skrzypce, wiolonczelę i fortepian także była znacznie słabsza od jego kompozycji z lat przed rokiem 1948. W latach 1968-1973 nie napisał kompletnie nic. Pod koniec życia skomponował jeszcze dwa utwory solowe, które szybko zostały zapomniane: Sonatę-Fantazję na wiolonczelę i właśnie Sonatę-Monolog na skrzypce.