Studium

Spis treści:

Spis treści:

Prezentowana publikacja to pasjonujące filologiczno-muzykologiczne studium instrumentów wzmiankowanych w Biblii. Autor, łącząc zawodowe kompetencje z lekkością stylu i omalże detektywistyczną pasją, bada hebrajskie, greckie, łacińskie i angielskie wersje tekstów biblijnych, ich talmudyczne komentarze oraz liczne źródła pozatekstowe — świadectwa kultury materialnej rozmaitych cywilizacji, dostarczające interesujących analogii. Na tej podstawie identyfikuje i omawia instrumenty występujące w różnych kontekstach w Starym i Nowym Testamencie, by w efekcie umożliwić czytelnikowi, przywykłemu do nieprecyzyjnych czy wręcz mylnych przekładów, lepsze „wsłuchanie się" w bogactwo muzyki i dźwięków rozbrzmiewających w księgach biblijnych. Na czym grał naprawdę król Dawid? Co zburzyło mury Jerycha? Jak rozumieć „miedź brzęczącą albo cymbał brzmiący"? Na te i inne pytania znajdzie się tu odpowiedź jeśli nieostateczna, to z pewnością wiarygodna.

Niniejsza książka poświęcona jest głębokim studiom historycznym, liturgicznym i muzykologicznym, dotyczącym oficjum o św. Zygmuncie. Znajduje się ono w dwóch płockich antyfonarzach pochodzących z XV i XV/XVI w. Nie tylko ujawnia specyficzne tradycje Kościoła płockiego, ale także potwierdza prawdę o ścisłym związku muzyki polskiego średniowiecza z tendencjami ogólnoeuropejskimi.
Ze szczególnym uznaniem należy przyjąć podjętą próbę oceny estetycznej postgregoriańskich melodii oficjum, w tym ich relacji do tekstów, a także źródeł melodyki i techniki kompozytorskiej w nich zastosowanej. Bogactwo nowych pomysłów muzycznych dziś bardzo często oceniamy krytycznie, ale w późnym średniowieczu było ono akceptowane w szerokim obiegu międzynarodowym. Nie ulega wątpliwości, że w polskiej literaturze muzykologicznej prezentowana książka jest dziełem pionierskim, które powinno zainteresować nie tylko muzykologów-mediewistów, ale także historyków liturgii i kultury, dowodzi, że wkład Polski w dorobek religijnej kultury muzycznej Europy jest znaczny i że zasługuje na szacunek.

Początkową część Biuletynu wypełniają artykuły, których treść koncentruje się głównie wokół samego problemu kształcenia muzyków kościelnych i jego różnych form.

Zagadnienie sekwencji mszalnych w języku polskim po soborze watykańskim II podjęła s. Monika Nowak. Najpierw omówiła w pracy dzieje sekwencji, potem przeprowadziła szczegółową analizę polskich przekładów, by następnie zająć się utworzonymi do nich melodiami. Końcową część rozprawy stanowią refleksje na temat przyszłości sekwencji.
Ważnym dokonaniem s. Nowak jest odkrycie autora polskiego tekstu sekwencji wielkanocnej, którym okazał się biskup warszawski F. A. Symon. Jego nazwiska nie wymienia żaden śpiewnik kościelny. Innym osiągnięciem jest stwierdzenie faktu, iż w polskojęzycznej liturgii właściwie sekwencja nie istnieje. Muzyczna forma tych utworów wymaga przemienności melodii, najczęściej obejmującej kolejne pary zwrotek. Polskie sekwencje przyjęły postać hymnu-pieśni.
Niniejsze interesujące studium muzykologiczne warto polecić nie tylko badaczom przeszłości, ale także liturgistom, a nade wszystko muzykom kościelnym. Tych ostatnich może ono zainspirować do przemyśleń związanych np. z miejscem wykonywania sekwencji w ramach liturgii (przed czy po Alleluja?), z postawą wiernych, z obsadą wykonawczą, a nawet z ewentualnymi opracowaniami wielogłosowymi, których we współczesnej liturgii brakuje.

Ks. Zbigniew Stępniak urodzony 22 marca 1968 roku w Giżycku. Ukończył studia magisterskie w Wyższym seminarium Duchownym "Hosianum" Metropolii Warmińskiej w Olsztynie (1988 - 1994), w Instytucie Muzyki na Wydziale Pedagogiki i Wychowania Artystycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (1988 - 2000) oraz na Wydziale Wokalno- Aktorskim Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy (2010-2012). Studiował również w Sekcji Muzykologi Teoretycznej i Stosowanej na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (2000 - 2004), w Podyplomowym Studium Emisji Głosu przy akademii Muzycznej w Bydgoszczy i Narodowym Centrum Kultury w Warszawie (200-2004) oraz w Prywatnym Policealnym Studium Sztuki Wokalnej w Poznaniu. Pracę doktorską obronił na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW (2011). Pełnił funkcje wikariusza Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i nauczyciela religii w Zespole Szkół Zawodowych w Olsztynku (1994-200). Jako proboszcz pracował w parafii pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie (2006-2009). Od 2003 roku jest nauczycielem akademickim, obecnie na stanowisku adiunkta Katedry Aksjologicznych Podstaw Edukacji na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Współpracuje też z Archidiecezjalną Szkołą Muzyki Kościelnej w olsztynie i Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie. Jest autorem kilku haseł w encyklopediach: Religia. Encyklopedia PWN i Encyklopedii katolickiej KUL oraz artykułów naukowych i popularno-naukowych. Jest pomysłodawcą, inicjatorem i pierwszym dyrektorem artystycznym Letnich Koncertów Muzyki Wokalnej "Varmia gaudet et cantat"w Romsowie, a także cyklicznych spotkań z muzyką wokalną w Instytucie Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II w Olsztynie. Jako śpiewak (bas) koncertuje głównie na terenach województwa warmińsko-mazurskiego, choć w swoim dorobku artystycznym ma również koncerty solowe w Szwajcarii.