Psalm

Spis treści:

Tematy Muzyczne stanowią nową pozycję w procesie kształcenia muzycznego, zapoznaje ucznia z materiałem muzycznym w poznawaniu literatury. Opracowane utwory opierają się na wykazach literatury zamieszczonych w materiałach metodycznych do audycji muzycznych. Podane tematy są obszerne, mają zapis fortepianowy a przy utworach orkiestrowych zastosowano zapis trzech pięciolinii.

Tematy Muzyczne stanowią nową pozycję w procesie kształcenia muzycznego, zapoznaje ucznia z materiałem muzycznym w poznawaniu literatury. Opracowane utwory opierają się na wykazach literatury zamieszczonych w materiałach metodycznych do audycji muzycznych. Podane tematy są obszerne, mają zapis fortepianowy a przy utworach orkiestrowych zastosowano zapis trzech pięciolinii.

"Można zjawisko, któremu na imię Penderecki nazywać wielorako. I tak też się działo od samego początku i dzieje nadal. Nadawane mu określenia rymują się ze sobą lub rozmijają się, stając przy tym na tym samym lub przeciwnym brzegu. Naprzeciw wyrazom podziwu stają więc anatemy, rzucane również przez tych, którzy wcześniej podziwiali. Bo droga twórcza autora Trenu, Pasji i Raju utraconego ma charakter ekspulsywny. Zmienia się, zaskakując spontanicznością i dynamizmem reakcji na świat i życie. Reakcji będących wyrazem osobowości obdarzonej nie tylko zdolnościami, ale i temperamentem twórczym, i charakterem osobistym o barwie i sile niepowtarzalnej. Nade wszystko - tej niosącej w sobie odwagę bycia sobą. W każdej sytuacji i naprzeciw każdej."
[Mieczysław Tomaszewski]

"Obfitość muzyki skomponowanej w XX wieku oraz jej ogromne zróżnicowanie sprawiły, że okresowi temu poświęcone są dwie książki. Wytyczną dla pierwszej, a więc tego tomu, jest podstawowy poziom wiedzy wymaganej przy egzaminie maturalnym z historii muzyki (...). Argumentem przemawiającym na rzecz tak obszernego omówienia repertuary powstałego w minionym stuleciu była chęć przybliżenia do czytelników muzyki uważanej niekiedy za "trudną", "niezrozumiałą", a nawet "brzydką". Oczywiście, rodzi to pytanie: czy muzykę można "zrozumieć"? Otóż w pewien sposób można, a służy temu poznanie technik kompozytorskich, czyli zasad według których kompozytorzy "składają dźwięki" - jak pisze Gwizdalanka we wstępie "Od Autora". Prezentowany podręcznik zawiera liczne fotografie, przykłady muzyczne, fragmenty partytur, ilustracje, rysunki, diagramy wykresy, które z pewnością przybliżą uczniom zagadnienia związane z muzyką XX wieku.

Spis treści:

Temat niniejszego opracowania sformułowany jako: Melodyka ludowych śpiewów religijnych w Polsce jest pierwszą próbą syntetycznego ujęcia bardzo obszernej problematyki związanej z muzyczną warstwą zbioru pieśni i śpiewów. "Ludowość" śpiewów religijnych należy rozumieć nie tylko w sensie genetycznym (to co pochodzi od ludu), ale przede wszystkim w sensie funkcjonalnym (to co funkcjonuje wśród ludu) niezależnie od rzeczywistych uwarunkowań genetycznych badanego materiału. Na końcu pracy zamieszczono wykaz miejscowości skąd pochodzi wykorzystany w pracy materiał wraz z dokumentacją taśm według katalogu w Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii KUL. Dla lepszej orientacji zamieszczono również mapkę, na którą naniesiono przybliżoną lokalizację poszczególnych punktów badań.

Muzyka o tematyce religijnej stanowi ważny rozdział w polskiej twórczości kompozytorskiej powstałej w latach 1945-200. Twórcy piszący utwory o tej tematyce komponowali dzieła do tekstów religijnych wyrażając w ten sposób własne uczucia religijne, ale także dla zamanifestowania określonej postawy społeczno-politycznej. W różnych okresach, w chwilach trudnych dla Polski, twórczość muzyczna o tematyce religijnej stawała się nośnikiem tradycji, religijności i, niejednokrotnie, podtrzymywała na duchu. Wpisuje się ona zarówno w historię Polski, jak i w historię polskiej twórczości kompozytorskiej.
Praca niniejsza podejmuje próbę usystematyzowania zjawisk i tendencji twórczych występujących w utworach na chór mieszany a cappella o tematyce religijnej, napisanych w latach 1945-2000 przez kompozytorów warszawskich.
Praca adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców, przede wszystkim do muzykologów i teoretyków muzyki prowadzących badania nad polską współczesną muzyką o tematyce religijnej i polską współczesną muzyką chóralną a cappella, jak również do kompozytorów, chórmistrzów, dyrektorów festiwali chóralnych i chórzystów.

Niniejsza książka poświęcona jest głębokim studiom historycznym, liturgicznym i muzykologicznym, dotyczącym oficjum o św. Zygmuncie. Znajduje się ono w dwóch płockich antyfonarzach pochodzących z XV i XV/XVI w. Nie tylko ujawnia specyficzne tradycje Kościoła płockiego, ale także potwierdza prawdę o ścisłym związku muzyki polskiego średniowiecza z tendencjami ogólnoeuropejskimi.
Ze szczególnym uznaniem należy przyjąć podjętą próbę oceny estetycznej postgregoriańskich melodii oficjum, w tym ich relacji do tekstów, a także źródeł melodyki i techniki kompozytorskiej w nich zastosowanej. Bogactwo nowych pomysłów muzycznych dziś bardzo często oceniamy krytycznie, ale w późnym średniowieczu było ono akceptowane w szerokim obiegu międzynarodowym. Nie ulega wątpliwości, że w polskiej literaturze muzykologicznej prezentowana książka jest dziełem pionierskim, które powinno zainteresować nie tylko muzykologów-mediewistów, ale także historyków liturgii i kultury, dowodzi, że wkład Polski w dorobek religijnej kultury muzycznej Europy jest znaczny i że zasługuje na szacunek.

Dwie idee kierunkowe przenikają świadomość twórczą Pendereckiego, który daje im wyraz w swojej poetyce - tak tej eksplikowanej z uniwersyteckich katedr, jak i tej stosowanej w kompozytorskiej praktyce. Pierwsza dotyczy języka i można ją streścić jako: potrzeba syntezy. Syntezy języków wielu, dawnych i nowych, choćby najbardziej dziwiących się sobie. (...) Druga z idei kierunkowych otrzymała postać metafory. Penderecki znalazł dla niej formułę biblijną: arka. Jeśli świata sztuki nie można uzdrowić, zawrócić z drogi prowadzącej ku samozniszczeniu, to trzeba chociaż ocalić to, co posiada on najcenniejszego. Przenieść z dawnego millenium - w nowe - wartości trwałe, niezniszczalne. Kompozytor jest w tym konsekwentny, a w przedstawianiu problemu obrazowy: „Już od dawna myślę o potopie i konieczności zbudowania arki”.

Tematem książki jest historia średniowiecznych tradycji liturgiczno- muzycznych biskupstw metropolii gnieźnieńskiej obejmująca takie zagadnienia, jak tradycja, pochodzenie i zróżnicowanie, kultywowanie oraz ich rola w kształtowaniu lokalnego „patriotyzmu liturgicznego” Poruszono tu problem roli szkół w nabożeństwach parafialnych, kolegiackich i katedralnych, a także podjęto próbę zrekonstruowania norm dotyczących częstotliwości, przebiegu i „rozkładu ról” w celebracji godzinach kanonicznych w różnych ośrodkach kościelnych.