Dwie pieśni bez słów

Lista utworów:
Der fliegende Holländer (Wagner Richard)

George Crumb (ur. 1929) to amerykański kompozytor awangardowej muzyki współczesnej. W jego twórczości dominują poszukiwania niekonwencjonalnej kolorystyki, oraz nowych technik kompozytorskich. Ogromny wpływ na jego muzykę miały kompozycje Antona Weberna. "Songs, drones and refrains of death" Georga Crumba to utwór skomponowany do poezji Federico Garcia Lorca. W obsadzie, poza barytonem, fortepianem elektrycznym (amplifikowanym), gitarą elektryczną, znajdują się również dwie perkusje (perkusja I - m. in. tamburyn, ksylofon, 3 tom tomy, bongosy, trójkąt; perkusja II - wibrafon, marimba, bębny, tam-tam, chiński gong). Ponadto każdy z wykonawców (poza perkusistami) posiada również w swojej partii grę na różnych instrumentach perkusyjnych (np. baryton gra również m. in. na 3 tom-tomach, talerzach oraz tamburynie). W prezentowanej kompozycji Crumb stosuje ponadto wiele niekonwencjonalnych technik wykonawczych takich jak m. in.: gra na strunach fortepianu, czy w głosie wokalnym - krzyk oraz różne rodzaje szeptu.

Pieśni Mieczysława Karłowicza pojawiły się w dziejach pieśni polskiej jako zjawisko dosyć niezwykłe. W twórczości wybitnego symfonika – jako jego utwory młodzieńcze – stały się wprawdzie znaczącym, ale jedynie przedtaktem twórczości w pełni dojrzałej i mistrzowskiej. Niemal wszystkie powstały na przestrzeni jednego roku. Komponowane niejako na marginesie akademickiej nauki kompozycji, zdają się stanowić zapis uczuć i myśli dogłębnie osobistych, sejsmograficznie notujących bieżący stan ducha.
Z dwudziestu dziewięciu – o jakich wiemy, że zaistniały – zachowały się dwadzieścia dwie; siedem niewydanych, niekiedy jedynie naszkicowanych, zginęło w czasie II wojny światowej. Gdy pominąć parę z tych, o charakterze odrębnym – tworzą całość o spójności niezwyczajnej. Jak się po bliższych badaniach okazało, ową spójnością określonego charakteru naznaczona została cała twórczość Karłowicza. Poematy symfoniczne autora Odwiecznych pieśni rozgrywają się bowiem w tej samej co pieśni przestrzeni idei i sensów; zostały naznaczone analogicznymi kategoriami ekspresji. A jest to przestrzeń, którą naczelny biograf kompozytora Adolf Chybiński określił jako „tętniącą tragedią i bezbrzeżnym smutkiem, rezygnacją i tęsknotą za innym światem''.
Pod względem stylu wypowiedzi pieśni Mieczysława Karłowicza – jakkolwiek głęboko zakorzenione w stylu późnoromantycznym – bywają określane jako twórczość stojąca u progu fazy modernizmu.
Zdzisław Jachimecki pisał o nich w 1930 r.: „Pełna ciepła nuta liryczna w wielu spośród nich, szczerość inspiracji, objawiająca się w bardzo naturalnie wysnutych melodiach, niewyszukane formy akompaniamentu, trafnie jednak dostosowanego do nastroju danej poezji i organicznie łączącego się ze śpiewem, poprawność deklamacji i konstrukcji utworów wyrobiły pieśniom Karłowicza zasłużoną popularność w kołach śpiewactwa polskiego.”

(fragm. wstępu autorstwa M. Tomaszewskiego)