Jan Sebastian Bach
W Kolacji na cztery ręce, słynnym dramacie Paula Barza, spotyka się niewątpliwy geniusz Bach z wątpliwym geniuszem Haendlem. Czy zatem biografia Bacha, napisana przez niekwestionowanego geniusza, Alberta Schweitzera, nie zasługuje na parafrazę: Biografia na cztery ręce? Zasługiwałaby w pełni, gdyby nie fakt, że w tej książce z Janem Sebastianem Bachem spotyka się nie jeden, lecz wielu Schweitzerów.
Schweitzer organista, jak również konserwator i znawca budowy organów. Jeden z najwybitniejszych interpretatorów Bacha i zwolennik przywracania barokowym organom ich świetności i brzmienia.
Schweitzer pisarz. Starannie obmyślił konstrukcję biografii, smakowite szczegóły wplótł po mistrzowsku w ogólne rozważania, dbał zarówno o wartki tok wywodu, jak też o lapidarność i prostotę języka.
Schweitzer człowiek głęboko wierzący. Wskazywał, jak ważna była dla muzyki Bacha jego pobożność; kim w istocie był kompozytor, który zawsze mocno trzymał się ziemi, a do pieniędzy przez całe życie podchodził nadzwyczaj trzeźwo, przez co nieraz był oskarżany o skąpstwo.
Schweitzer teolog. Mocno podkreślał, że muzyczne mistrzostwo było oprawą dla tekstów, których znaczenie nie było dla ówczesnych słuchaczy obojętne; że rozwój niemieckiej muzyki ściśle splatał się z ewolucją protestantyzmu; wreszcie, że teologiczne wykształcenie Bacha miało niewątpliwy wpływ na jego kompozycje.
Połączenie ogromnej wiedzy, pasji, praktyki i miłości do muzyki pozwoliło Albertowi Schweitzerowi napisać książkę, którą od stu lat czytają specjaliści, studenci, laicy, miłośnicy twórczości Bacha i miłośnicy pisarstwa Schweitzera. Ponieważ spotkania dwóch tak wyjątkowych indywidualności po prostu przegapić nie wolno.
Publikacja zawiera biografię Bacha oraz historię powstania jego dzieł, a także sugestie dotyczące interpretacji jego dzieł.
Spis treści:
Żródła sztuki Bacha
Artysta obiektywny
Powstanie tekstów chorałowych
Średniowieczna pieśń religijna
Pierwszy śpiewnik
Autorzy pieśni protestanckich
Powstanie melodii chorałowych
Zapożyczenia ze średniowiecza i nowe utwory
Zapożyczenia z pieśni świeckiej
Koniec twórczości chorałowej
Chorał w nabożeństwie
Organy i śpiew gminny
Chór i chorał gminny
Osiander i Hassler
Organy kierują śpiewem gminy
Śpiew gminny w czasach Bacha
Przygrywki chorałowe przed Bachem
Samuel Scheidt
Pachelbel, Bohm, Reinken, Buxtehude
Bach i jego poprzednicy
Kantaty i pasje przed Bachem
Dawna muzyka do Ewangelii
Schutz i sztuka włoska
Forma tekstu: madrygał
Sztuka Schutza
Sztuka kościelna po Schutzu
Główni przedstawiciele
Lubecka muzyka wieczorna
Kantaty szkoły północnej
Nowa kantata
Rozwój pasyj
Opera niemiecka
Nowa muzyka kościelna
Nowa forma muzyki pasyjnej
Od Eisenach do Lipska
Przodkowie
Lata chłopięce
Arnstadt i Muhlhausen (1704-1707)
Weimar (1708-1717)
Kothen (1717-1723)
Podróż do Hamburga (1720)
Wybór na kantora przy kościele św. Tomasza
Bach w Lipsku
Obowiązki kantora
Sytuacja finansowa
Stosunki w szkole św. Tomasza
Nabożeństwo uniwersyteckie
Chór i orkiestra
Muzyka w nabożeństwach lipskich
Pierwszy konflikt z radą
Spór z rektorem
Pozycja Bacha w lipskim życiu muzycznym
Dzieci Bacha i ich losy
Postać, usposobienie i charakter
Stosunek do innych artystów
Skromność
Oszczędność i gościnność Bacha
Gospodarski zmusł Karola Filipa Emanuela
Portrety Bacha
Odnalezienie prochów Bacha
Osobowość artystyczna
Religia Bacha
Podróże artystyczne, krytycy i przyjaciele
Podróże z okresu przed Lipskiem
Podróże z czasów lipskich
Mattheson i Bach
Krytyka Scheibego
Pochwały w prozie i poezji
Podziw znajomych
Artysta i nauczyciel
Ogólne wykształcenie Bacha
Muzyczne Towarzystwo Mizelerowskie
Transkrypcje dzieł inny kompozytorów
Wpływ obcej muzyki na Bacha
Bach i budowa organów w jego czasach
Klawikord, klawesyn, fortepian
Klawesyn lutniowy
Viola pomposa
Pianista, organista, skrzypek
Improwizowanie, rejestrowanie i dyrygowanie
Komponowanie
Uczniowie Bacha
Nauka kompozycji
Osiągnięcia uczniów
Śmierć i zmartwychwstanie
Choroba
Śmierć
Wspomnienia pośmiertne
Zapomnienie
Zwrot, Forkel i Rochlitz
Zelter i Goethe
Ponowne wykonanie pasji według św. Mateusza
Mosewius
Przeszkody we właściwej ocenie Bacha
Wielkie wydanie dzieł Bacha
Biografia Spitty
Liszt i Wagner
Bach we Francji, Anglii, Włoszech
Bach żywy
Utwory organowe
Czas powstania
Dzieła młodzieńcze
Preludia i fugi z czasów weimarskich
Lipskie preludia i fugi
Małe preludia i sonaty
Passacaglia
Przygrywki chorałowe
Orgelbuchlein
Chorały dogmatyczne
Osiemnaście chorałów
Paralipomena
Interpretacja utworów organowych
Bach w interpretacji własnej i potomnych
Rejestracja
Zmiana manuału
Tempo, frazowanie, ozdobniki
Fuga organowa i klawesynowa
Transkrypcje
Utwory klawesynowe
Klavierubung
Suity francuskie i Suity angielskie
Inwencje i Sinfonie
Powstanie Wohltemperiertes Klavier
Autografy Wohltemperiertes Klavier
Duch Wohltemperiertes Klavier
Preludia i fugi
Fantazje, sonaty, toccaty
Capriccia
Interpretacja utworów klawesynowych
Ozdobniki
Klawesyn czy współczesny fortepian
Cieniowanie za pomocą dynamiki
Frazowanie
Akcent w tematach Bacha
Tempo
Zakończenie
Dzieła kameralne i orkiestrowe
Bach skrzypek
Sonaty i suity na skrzypce solo
Polifoniczna gra skrzypcowa w czasach Bacha
Suity na wiolonczelę solo
Sonaty na skrzypce i klawesyn
Sonaty na gambę i sonaty na flet
Utwory orkiestrowe
Koncerty brandenburskie
Koncerty klawesynowe
Koncerty skrzypcowe
Das Musikalische Opfer i Kunst der Fuge
Das Musikalische Opfer
Kunst der Fuge
Bach i estetyka
Malarstwo dźwiękowe u Bacha
Spitta
Bach pomijany
Muzyka poetycka i malarska
Sztuka sama w sobie
Poezja i malarstwo
Poezja i muzyka
Powiązanie sztuk w fantazji odbiorcy
Nieadekwatność wyrazu artystycznego
O wyjaśnianiu muzyki
Poetyckość u Beethovena i Wagnera
Malarskość Schuberta, Berlioza i Bacha
Słowo i dźwięk u Bacha
Muzyczne przedstawienie struktury zdania
Deklamacja w recytatywach
Poetyckość fragmentów chorałowych Bacha
Przedstawienie uczuć
Bach i muzyka programowa
Bachowskie malarstwo dźwiękowe
Malarska symbolika dźwięków
Język muzyczny Bacha
Język muzyczny chorałów
Przedstawienie obrazowe i symboliczne
Motywy kroków
Motywy błogiego spokoju
Motywy bólu
Motywy radości
Motywy "przemawiające"
Chorały "wyraziste"
Język muzyczny kantat
Tematy obrazowe
Motywy kroków
Motyw tumultu
Motywy zmęczenia
Rytmy szczęśliwości
Motyw przerażenia
Motywy bólu
Motywy radości
Łączenie motywów
Na zakończenie
Kantaty z Arnstadt, Muhlhausen, Weimaru i Kothen
Kantaty lipskie z lat 1723 i 1724
Magnificat i Pasja wg św. Jana
Magnificat
Pasje wątpliwe i zaginione
Powstanie Pasji wg św. Jana
Charakter muzyczny Pasji wg św. Jana
Chóry ludu
Recytatywy
Arie
Chór początkowy i końcowy
Kantaty z lat 1725-1727
Oda żałobna i Pasji wg św. Mateusza
Oda żałobna
Tekst Pasji wg św. Mateusza
Chóry
Recytatywy
Arie
Tradycje wykonawcze
Kantaty z lat 1728-1734
Kantaty świeckie
Motety i pieśni
Lipskie śpiewania motetów
Z akompaniamentem czy bez?
Oratoria
Oratorium na Boże Narodzenie
Charakter muzyczny
Sinfonia i jej wykonanie
Skreślenia w Oratorium na Boże Narodzenie
Oratorium wielkanocne
Oratorium na Wniebowstąpienie
Msze
Msza h-moll
Kyrie
Gloria
Credo
Sanctus
Instrumentacja Credo i Confiteor
Małe msze
Kantaty z okresu po roku 1734
Interpretacja kantat i pasyj
Frazowanie
Akcentowanie
Tempo
Ozdobniki
Dynamika
Wykonywanie śpiewu solowego
Wykonywanie chorałów
Chóry
Instrumentacja
Orkiestra bachowska: smyczki, flety i oboje
Trąbka
Róg
Właściwa obsada orkiestry bachowskiej
Cyfrowanie
Głosy basu generalnego
Akompaniament organowy
Właściwe dobieranie kantat
Przystępna muzyka religijna w kantatach
Wykaz kantat
Indeks kompozycji Bacha
Indeks nazwisk
Jan Sebastian Bach
